Derleyen Hazırlayan: Nermin Karabulut
- Acı soğuk : Çok soğuk olmak
- Adamın dediği dedik çaldığı düdük : İnat etmek
- Adam ekmeği meydan ekmeği evlat ekmeği zindan ekmeği
- Adını goymak :Parasını belirlemek
- Ağız öğretmek : Yol göstermek.
- Aşam bazarı : Akşam üstü pahalı veya ucuz almak
- Ağzını bozmak : Küfürlü konuşmak
- Ağzını tutmak : Cevap vermemek , susmak
- Ahı gitmiş vahı kalmış : Yaşlanmak, çökmek
- Ahmak ıslatan : Az az yağan yağmur
- Akça gavak yaprağı gibi dönmek : dönek olmak
- Akıllı deliye söyletirmiş: söylemesi zor olan tenteşikli şeye saf birine söyletmek
- A_şam oltu : Akşam üzeri
- Alçak eşeğin binmesi kolay olurmuş: Sessiz insanlara herşey yaptırmak veya maddi ve manevi güçsüz olana
- Aldı aşarı gitmek : önüne geçememek.
- Alışmamadık götte don durmazmış: işe eğreti olmak
- Allem gallem etmek : oyun etmek birşeyin özüyle oynamak,
- Aldı aşırı gitmek : Önüne geçememek.
- Alışmadık götte don durmazmış: İşe eğreti olmak
- Allem gallem etmek : Oyun etmek birşeyin özüyle oynamak, hile karıştırmak
- Anen anen gadın anen : Sonuca ulaşamamak
- Alnının çatısı : Alnının ortası (Alnının çatısından vurmuş)
- Ansan ayıp yutsan böyük : Söylenmiyecek ar yapılan sözlük
- Ardamarı çatlama :Ahlaksızlaşmak.
- Askarı yüzünden bahalı : Birşeyin pahalı geldiği belirtmek. Ası söylemek : Şart koymak.
- Aşamdan galan aş ağız yakmaz : Olayın soğuması
- Aşık atmak : İdda etmek, yarışmak, sen onunla aşık atabili misin o çok zengin
- Atlan apeyi döğüştümek: Arabozucu
- Aval aval bakmak : Safça
- Ayağını kaydırmak : Kötülük yapmak
- Ayak dıvıştısı : Ayak sesi
- Ayan beyan belli :Açıkça belli etmek (rüyamda ayan beyan gördüm)
- Ayran gönüllü : Çabuk fikri değişen
- Bacak çekiştirmek : Birisinin hakkında dedikodu yapmak
- Başa Dapmak :Yapılan iyiliği yüzüne vurmak
- Başını yimek :Kendi yıkımına neden olmak
- Baş yaptırmak :Düğünde saçını yaptırmak için koaföre gitmek.
- Bayramda Seyranda : Ara sıra anlamında
- Bazada ağız gömek :Gözlemlemek,
- Bekara garı boşamak goley : Sene göre hava hoş
- Benim eşeğim gancık olsun : Tartışmada yenilgiye düşmek tartışmadan usanmak
- Beşlik bozmak : Konuşmak iki bıdramak
- Bi deliğe işemek : Samimi olmak, sıkı fıkı olmak
- Bilmediği beş vakit vamaz : Her şeyi bilmek. hünerli
- Botcada gumaş eskimez : Kendini karaya bereye vurmayanlar için söylenir.
- Çaka satmak :Çalımlı olmak
- Cav cav sıcak : Öğle zamanı olan sıcak, saat oniki -üç arası
- Cinleri başına toplanmak : Çok sinirlenmek
- Çatal gazık yere batmaz
- Çayın daşınla çayın guşunu vurmak
- Dabanı Ağır : Ağır hareket etmek. Yaptığı şeyi usul usul yapmak
- Deli debbek : Delimtırak. Deli Tebbek konuşma
- Deveyi yardan bir tutam ot attırır. Hırslı olmak.
- Dış kapının mandalı : Aileden olmayan kişi
- Eften püften: derme çatma yapılan şey.
- Ekmek garıştırması: Bayatlamış ekmekleri tavlandırılarak kızartılması
- El pençe divan durmak.: Saygı ile karşılamak.
- Engi bengi olmak : Şaşırmak aptallaşmak.
- Elen telen etmek : Boşa harcamak zarar etmek
- Esip gürlemek : Bağırıp çağırmak
- Eşek ne anlar Hoşaftan : Değerli olan şeylerin değerini bilmeyen kişiye denir.
- Fıngıldaklı kişi: Oynak kişi
- Gıymatı Sakızlı kanfilde yok :Birisine gereğinden fazla değer vermek
- Gönül koymak : Gücenmek göz belertmek : Korkutmak
- Gözleri fel fecir okumak.
- Gözkulak olmak : Gözetmek, Evini göz kulak ol çarşıya gidiyom.
- Gözü kızarmak : İradesine sahip olamamak. Kaç onun gözü kızarmış
- Gudurmuş köpek başını yer: Öfkeli kişinin başına herşey gelir. Gumba dolması : Koyun bağırsağından pirinçle yapılan dolma
- Guzu göbeği : Ağaçlık alanlarda yetişen işkembe görünümlü mantar
- Güce gitmek : Alınmak Gücenmek; Onun lafları çok gücüme gitti
- Gıcık etmek : Sinir etmek
- Hacı yolu bekler gibi yolunu gözlemek: Merakla birisini beklemek
- Hap hapına gelmek: Karşı karşıya gelmek
- Haşat olmak: Parçalanmak kırılmak
- Hinayetlik etmek :Yaramazlık etmek.
- Hora geçmek. Yapılan şeyden hoşnut olmak memnun
- iki ucu bir araya gelmemek: Ba?ar?s?z olmak
- İreng etmek : Eziyet etmek
- Kaskatı Söylemek: Acımasızca söylemek
- Kayar etmek : Küfürlü konu?mak
- Kelli kulakl? : Hali vakti yerinde vucudu da sa?lam
- Kov Sokmak : Arada laf taşımak.
- Kölük vermek: Kıskandırmak
- Matırak Geçmek : Şakalaşmak alay etmek
- Marangoz keseri gibi dönme: İşine geldiği gibi dönen
- Mırın gırın etmek: İsteksiz davranmak
- Muştuluk vemek : Müjdelemek, Karşılığında hediye almak
- Ne oldum delisi olmak : Sonradan görerek ne yapacağını şaşırmak
- Nevri Dönmek : Şaşırmak, ne olduğunu bilmemek.
- O gidenlerde : Çevrede oralarda
- Ozanlık etmek. Şakalaşmak, şakacı espiri üreten
- Öbek Öbek: Küme küme
- Ödü bokuna garışmak: Çok Korkmak
- Özene bezene; İtina ile seçmek, yapmak
- Palaz Paldıraz : Üstünkörü yapmak, veya çıkmak
- Papı yemek: Azarlanmak
- Paşaya kelle yetiştirmek: Hiç yoktan acele etmek
- Peygamber Devesi : Çekirgeye benzeyen ye?il böcek
- Pestili çıkmak: Aşırı yorulmak
- Sebat etmek: Sadık kalmak,devam ettirmek.
- Siyim siyim: Yavaş yavaş ağlamak.
- Söz kesmek :Evliliğe dair söz verilmesi
- Südü bozuk : Ahlak? bozuk kişi
- Suya girinmek : Banya yapmak
- Şaka şellen yapmak: Şakalaşmak, espiri yapmak
- Şangır şungur: Çok ses çıkarmak. Anahtarı şangur şungur etti
- Tava gelmek: Yola gelmek, kanmak
- Tava gelmek :Toprağın sürmeye elverişli hale gelmesi
- Tavuk garankısı: Göz hastalığı
- Tebdili davmak: ne yapacağını şaşırmak
- Tek durmak: Uslu sakin durmak
- Tepe taklak gitmek :Düşmek, veya iflas etmek
- Tingil tepeye çıkmak: Yükseğe çıkma
- Unu eleyip eleyi asmak:Yaşlanmak, işlerden uzak durmak
- Uzun oturmak:Yarı yatmış durumda oturmak.
- Ümü?üne basmak: Boğazına çökmek.
- Üstüne yatmak: Aldığını vermemek.
- Varı yoğu :Nesi varsa onun
- Verip veriştirmek: Ağızını geleni söylemek.
- Yakı olmak:Miydesi bozulmak rahatsızlanmak
- Yalama olmak: Aşınmak
- Yalap yalap: Parıl parıl
- Yalancısı olmak : Başkasından duyduğunu diğer kişiye aktarmak.
- Yalınayak başı kabak: Başında örtü ayağında pabuç olmaması
- Yaptığını yanına gomamak: İntikam almak
- Yarenlik etmek: Aynı yaştaki kişilerin arkadaş olması muhapbet etmesi
- Yarım avuç: Az birşey
- Yarım yamalak: Bir işi eksik düzensiz yapmak
- Yavan ağız : Gereksiz konuşmak.
- Yayan Yapıldak: Ayan gitmek rezil olmak.
- Yüz tutamağı: İyilik yerine verilen hediye
- Yüzkiri olmak : Utanılacak durumda olmak
- Zivanadan Çıkmak :Sabrının iyice taşması
- Zifiri Karanlık : İyice karanlığın çökmesi, hiç birşey görmemek.
- Ildır ıldır ıldıramak : Parıl parıl parlamak.
- Genelde şiveli olarak yaşlı kuşak konuşur. Kırk beş yaş üstü, yeni nesilde şiveli konuşmayı az rastlanmaktadır. Şiveli konuşmaları örneklerle cümle içinde nasıl kullanıldığını konuşma örneklerinde göreceğiz.
Nermin Karabulut
