Yöresel Ağızla Aydın ve Köyleri Şivelerimiz (Kitap Gibi A-Z’ye Zengin Örnek Çeşidi, Açıklamaları ile “Gari, Nedip Durun”) Neymiş Diyeceğiniz Geniş Yelpazesi ile Alfabatik Sıralı Anlatım

İMAMKÖY GENELDE AYDIN AĞZIYLA KONUŞUR R SESİ YUTULUR K SESİ G’ YE DÖNER.

Köyümüzde yaşlılar ve orta kuşak insanları İmamköy ağzını korumalarına rağmen genç kuşak , tv, dergiler, bilgisayar , telefonlar gibi araçlarının etkisiyle standart türkçe’ye yakın bir dil kullanmaktadırlar.

DİL NEDİR?

Bir sesli işaretler sistemi olan dil, aynı toplulukta yaşayan veya aynı milletten olan insanların anlaşabilmelerini sağlayan en gelişmiş iletişim aracıdır. Dilin kaynağı yıllar öncesine dayanır Dil, toplumun ortaklaşa meydana getirdiği bir iletişim sistemidir. Dil olmadan anlaşma olmaz. İşaret bile bir dili simgeler (işaret dili)sessizdir.

ŞİVE NEDİR

Bir dilin köklerinden çok fazla uzaklaşmayan kolları için şive denilmektedir. Aksan olarak bilinen şive, bir dil veya lehçenin daha az konuşma farkları gösteren bir bölgeden bölgeye veya şehirden şehire değişebilen küçük kollarına şive denilmektedir. Kısaca bir dilin bölgesel söyleniş tarzıdır.

AĞIZ NEDİR?

Ağız aksan yada dil bilim terimi olarak bir şive içinde oluşan, ses ve söyleyiş değişikliklerine dayanan küçük kollara, bir ülkenin çeşitli bölge, il veya ilçelerinin, köylerinin söyleyiş bakımından farklı olan konuşmalarına denir.

Ege bölgesi (Aydın) Yazım dili ile konuşma dili farklıdır. Yöremizden köyümüzden örnekler aşağıda çeşitli olarak verilmiştir. N.Karabulut

Ağız incelendiğinde şu örnekleri verebiliriz. Aydın ağızı incelediğimizde yazı diline göre birçok farklılıklar görebiliriz. K- G değişimi: Bu değişim Aydın Ağızı’nın vazgeçilmez değişim şekillerindendir. Sözcük başında, sonunda, ortasında değişimi gözlemleyebiliriz. konuşuruz. Kalbır: Galbır Kalem : Galem Kavanoz: Gavunoz Kardeş : Gadeş

Sıfat türeten Kın-kun-kun eklerinde ”k”ler ”g”ye dönüşür. Pişgin : bişgin Taşkın : Daşkın gibi

T-d değişimi sözlüğün başındaki ”t” nin ”d” ye dönüşümü örnekler Taş :Daş Teyze:Deze Pazar: Baza Tarak : Darak Tavşan : Davşan

ç-c değişimi Sütçü : südcü Çizme : cizme

p – b harfi değişimi fazla gözlenmese de sözcük başındaki “p” harfi “b” harfine dönüşür. Parmak – ba_mag, pazar – baza_ gibi. Örnek: Bir saat bazara vadım geldim.

R sesi Aydın Ağızında değişiklik net bir şekilde gözükmektedir. R‘ ler ya söylenmez yada yutulur. Yerine başka bir ses getirilerek söylenir. Recep : Ercep Ramazan : Irmızan gibi

Sözcük sonlarındaki “r” sesi kesinlikle kaldırılır ya da zorunlu görülürse bir sesliyle zenginleştirilir. Bakır – bakı,- geliyor – geliyo gibi. Örn: Bakı (bakır) Tabaktan yemek yemeği severim.

“j” sesiyle başlayan sözcük pek kullanılmamıştır. Türkçemize dışarıdan katılan bazı sözcüklerle değiştirilmiştir. Jandarma – çenderme, jilet – cilet gibi.

Aydın ve çevrelerinde dilimize gelen yabancı kökenli sözcükleri kendi ağız biçimine uyarlamış, sözcüğün kalıbına bağlı kalmamıştır. Birçok örnekleri vardır. Bu, bu ağzın kendi kökünü bozmadığını, koruduğunu gösterir. Dükkan – düggan, Pantolan – pontul, bakkal – bakgal, hafız – ha_vız, kereviz – gereviz, Örn: Akşama gereviz yeme yapcam.

1.O çocuk_nan akıdeş olcan eyi de anneşebilce_min bakem (O çocukla arkadaş olacaksın iyi de anlaşabilecek misin bakalım.)

A_şam gelce_sen ona göre yemek yap_cam. (Akşam geleceksen ona göre yemek yapacağım.)

Bazı vurgulanarak konuşulan kelimeler vardır. Ya ya ( Onu yapma) Hayır demek anlamındadır.

Ege ve Aydın ağızı (şivesi) Öz Türkçedir özellikle Orta Asyadan gelen göçlerin bozulmamış kullanmış oldukları ağızlarıdır. Özellikle samimi sohbetlerde ege ağızının tadına doyum olmaz. ( Değidi bizim oğlan de)

Bu ıscakta napıpdurun dışada oturgosene evinde, (Bu sıcakta ne yapıyorsun dışarıda otursana evinde)

İlana saması yaptım goşulara çavıdım. Yidik gari ( Lahana sarmaşı yaptım. Komşulara çağırdım. yedik

ANLAMLARI AYNI SÖYLENİŞLERİ FARKLI KELİMELER

Çandırma: Jandarma Çuvare : Sigara
Darak : Tarak Datlı Maya : Tatlı Maya
Deman : Değirmen Domat : Domates
Engina : Enginar Destire : Testere
Fasille : Fasulye Gadeş : Kardeş
Galem : Kalem Garankı : Karanlık
Gaşık : Kaşık Garışma : Karışma
Gavunoz : Kavavoz Hindi : Şimdi
Ispınak : Ispanak İlman : Limon
İna : Nar İnahtar : Anahtar
Gaşık : Kaşık Kölge : Gölge
İlgen : Legen Makıra : Makara
Minde : Minder Rüzga : Rüzgar
Sene ne : Sana ne Daş : Taş
Zetin : Zeytin Galbır : Kalbur
Dabanca :Tabanca Deman : Değirmen
Büber : Biber Cuvare : Sigara
Balme : Bamya Garankı : Karanlık
Gabahat : Kabahat Irmızan : Ramazan
İlan : Yılan İlana : Lahana
Böle : Böyle Böyün : Bugün
Gara : Kara (Siyah) Sölüyom :Söylüyorum
Deze : Teyze Baza :Pazar
Desdire : Testere Cizme : Çizme
Mıstıfa : Mustafa Pamık : Pamuk

Konuşma örnekleri : -Komşu bayramda kabırbastı yapcan mı?

Afat :Yağmurun çok şiddetli yağması (Bugün afat oldu)
Aha : Burada (Aradığım aha da burda)
Ak :Beyaz (Ak tavuk düştü öldü)
Abbacık : Bembeyaz (sabah kakdığımda abbacık kar yağmış)
Alaca belece :Yarı ermiş, veya renkler karışık
Abdaslık : Abdest alınan, bulaşık yıkanan yer.
Alaf :Sıcak (Alaf yüzüme çarptı)
Alengirli : Anlaşılması güç
Alımkar :Almaya niyetli, o kıza almaya alım kar oldu
Allem Galem etmek : Ayın oyun etmek (Aldığım koyunları alem gallem ettiler)
Aldı Aşırı Gitmek :Hızlı gitmek (frenleyememek)
Algomak: : Bırakmak. (Onu bizim orda algoduk.)
Amıt : Armut ( Amıtlar )çürük çıktı)
Alnıkabak : Alının tam ortası
Anneyiş : Anlayış
Araklamak : Çalmak, Kaçırmak.
Apışmak : Ayaklarını iki yana ayırarak açmak.
Amindürüst : Düzgün iyi olmayan (Amin dürüst elbisem yok)
Anırmak :Bağırmak (Eşek nasıl da anırdı)
Anız :İneğin ilk sütü (İneğin anız sütü bitti)
Ansızın :Habersizce (Komşular ansızın geldi)
Annecında :Karşısında (onun annecında oturuyormuş)
Araklamak :Çalmak (Parayı araklayan oymuş)
Aralamak :Seyreltmek (Pamukları araladık güzel oldular
Arba : Araba
Ardınmak :Yüklenmek (Biraz odun arttım eşeğe)
Arıtmak :Temizlemek (Su arıklarını arıttım)
Asınmak :Takınmak (Boncukları asındım)
Aslı varsa :Doğruysa (Aslı varsa onun tayini çıkmış)
Asri :Sosyete (O kadın da çok asri)
Aş :Yemek (Aşı öğleden önce pişirdim)
Aşa : Ayşe
Avfukanlı :Sinirli (Dün Avfukanlar bastı bana
Avdırmak :Bir tarafın fazla olması
Avkulamak :Ufalamak, parçalamak. Emeği kedilere ufaklıya ver)
Ayıngeç : Zakkum ağacı (Ayıngaç’ın çiçeği çok güzeldir.
Azık :Yiyecek ( Sepete azık koydum onu ye.)
Azımsamak :Az görmek, yetersiz bulmak (Parayı az buldu)
Annacında : Karşısında (Onun annacında konuşmadım hiç)
Atcıçık : Çok az olan birşey (atcıcık su gatıver)
Azmak : Su birikintisi
Acasız : Ansızın ani (acasızdan geldiler)
Atta : Gezmeye gitmek
Acızlıg : Bıkmak usanmak. (Hasta çok yattı acızlık getirdi, herkes)
Açıkarba : Kamyon (Komşular gezmeye açık arba ile gittiler)
Abo : Şaşırmak (Abo o le mi olmuş ülen)
Akren : Yaşıt (Onun akrenleri hep evlendi)
Anaberi : Ufak tefek öteberi (Çaşıya anaberi almaya gittiler)
Altalamak :Yenmek, Sindirmek (Hastalık onu altaladı.)
Akrıba : Akraba, aynı soydan (onlan onla akrıba oluyor.)
Albüber : Kırmızı biber
Avrat :Karı
Asvalya : Siğorta (Asvalyalarımı attırma)
Analık : Kayın Valide
Akıdeş :Arkadaş
Akrıba :Akraba
Açcıktan :Birazdan (Yemeği açıktan yiyecez)

Aşam : Akşam (Aşam vakti serin olur)
Arkıda : Arkada ( Onu masanın arkasına bak)
Annına : Alnına (Annının ortasından vurmuş)
Annacında : Karşısında (konuşmaz)
Aplamak : Atlamak
Amsalak : Ahmak, Şaşkın,salak
Appecik : Çok beyaz, bembeyaz
Adınmak :Yaslanmak
Aha :Hayret, burada
Anız : Ekinin biçildikten sonra kalan kısmı
Anız : İnek yavruladıktan sonra birkaç gün gelen kesik süt
Avır : Ağır
Nermin Karabulut : İmamköy Tanıtım Sitesi

Bidene : Bir tane (benim bidene mi erezil ettiler)
Bostan :Karpuz tarlası (Bostanların çapası geldi)
Botak : Bir kuş cinsi
Bahasınmak : Pahalı bulmak
Ballı börek :Güzel, çok iyi ( Ballı börek gibi işi var onun)
Başak :Az kalmak tümünü toplamak
Balme : Bamya
Bamak :Parmak (Onun bamakları kısacık)
Bazıma : Saçta yapılan ekmek
Badılcan :Patlıcan
Baken :Bakayım
Bişe :Birşey
Bifeyilli :Saf art niyet taşımayan
Biyo : Bir kere (Biyo biz onlara gittik ya)
Bilyon :Biliyorsun
Bigıymık : Çok az (bigıymık ve bakem dadına bakem)
Bizim Adam :Koca (Bizim adam yemeği hep ıscak yer)
Boşlamak :Umursamamak, yanına gitmemek.
Babuç : Ayakkabı ( Babuçlarım çok eski)
Badeş :Oturma şekli (yemeği badeş kurup yedim)
Badırbacak :Bacakları açık (badırbacak)
Bölce : Börülce
Buymak : Üşümek
Bülüç : Piliç
Bürgü : Tülbent, örtü
Bübe : Biber
Bısat : çamaşır :
Bambıl : Bitkilerin üzerinde bulunan zararlı böcek.

Bandırmak : Üzüm ve inciri kurtlanmaması için tuzlu su ile yıkayıp sermek
Badacık : İncir türü (Badacık incirini güzeldir.)
Basbaya : Dosdoğru (Basbaya ben onu gözlerimle gördüm)
Bamak :Parmak
Baken :Bakayım
Berba : Beraber
Begi :Beygir
Bişe :Bir şey (Huna bişe de bakem)
Biyo : Bir defa ( biyo oraya gitmiştik)
Bilyon : Biliyorsun
Budey : Buğday
Bulaşmak :Sataşmak ( Senin çocuk beninki bulaşmış)
Burma : Çeşme ( Burma da kırıldı yenisi alınacak)
Buzağı :İnek yavrusu (ineğimiz buzalamış)
Burgu : Kalemtraş
Bubeşçe : Papatya
Bulgu : Bulgur
Buyde : Buğday
Büğü : Baş Örtüsü
Bülüç : Genç tavuk (Bülüçlerde yumutulamaya başladı)
Bürünmek : Kaplamak (Ortalığa sis bürüdü gari)
Baştutar :Aile reisi (Baştutarın gitsin de) Eş
Benlikçi :Kendini beğenmiş,(onun benlikçiliğinin hakından gelinmez)
Belen :Havaleli hastalık, (Komşu belen olmuş)
Benlenmek :Sahiplenmek (Benim çanağımı benlendiler onlar )
Bez bedirek : Ufak,tefek kumaş, çapıt
Besbelli :Apaçık (onun öle olacağı besbelliydi)
Baya :Fazla (Bayağı yağmur suyu birikmiş)
Büzülmek : Kırışmak (Iscaktan büzülmüş iyice

Taze inek yağrusu (Buzağı)

Ç-C

Çapıt :Eski bez (temizlikte çapıt kullan)
Çarcur :Israf kullanmak (paranı çarçur edip sonra rezil olma)
Çakaloz :İşe yaramayan
Cütcük :Soğan Çiceği (Cütçüklerden kavurma yapalım.)
Cafcaflı : Gösterişli (Aldığın elbise çok cafcaflı)
Cemile :Cemre (Cemile suya düştü havalar ısınacak gari)
Cırmalamak :Tırmalamak ( Kedi elimi çırmalayaverdi)
Cıvık : Sulu (Hamur cıvık olmuş)
Cılık : Bozulmuş yumurta
Cızbız : Arasına peynir konulan pide
Çümbüş Sineği :Ufak Sinek (Üzüme çümbüş sineği üşmüş)
Çakır Yıldız :Çok yıldızlı açık berrak gece
Çaşıtçı : Gözetleyen, Takipçi (Onun arkasına çaşıtçı koymuş)
Çıbık : Çubuk
Çalıkakıcı :Efelerin yanındaki yardımcı, Eşkıya
Çayırdamak : Gürültü (Üst kattakiler çayırdadı durdu.)
Çeki : Yazma, üslük, içine bağlanan başörtüsü
Çit : Duvar yerine ağaç dallarından veya gargıdan yapılan engel
Çininde : Omuzunda ( Odunları çininde taşımak)
Çilbir :Yulara bağlanan ip
Cıvcıv Sıcak :Havanın en sıcak olduğu zaman
Çıkı : Bohça (onun çıkısında ekmek var)
Çımkı :İnce deynek (ağaçtan)
Çıvgın :Rüzgarla yağan yağmur (Hayata çıvgın vurmuş)
Çemkirmek :Bağırmak
Çiçek Yalağı :Saksı (O çiçek yalaklarını alsak iyi olacak
Çöpelli : Pasaklı (O kadın çok çöpelli evine bakmıyor)
Çömeşmek :Çömelmek
Çullama :Etle hamurla yapılan kızartma
Cundasız : Güçsü, kuvvetsiz. (o kız da cundasız biri)
Çul : Keçi kılından kilim
Çabık : Acele (Çabık gel buraya)
Çavur :Müslüman olmayan (Çavur çocuğu)
Ceryan :Elektrik (Rüzgardan ceryanlar kesildi)
Cebelleşmek : Uğraşmak.
Cav Cav Sıcak : Aşırı derecede sıcak
Camız : Manda
Caka :Fiyaka
Cincoflu : Süslü gösterişli ( onu almayacağım çok cincoflu)
Cingar : Kavga, tartışma (Düğünde cingar çıkmış)
Cılık :Bozuk (Yumurta sıcaktan cılık olmuş)
Cızbız :Hamur, peynir, ısırgan otundan yapılan fırın ekmeği
Cork :Kuluçkaya yatan tavuk
Çobansalık :Hayvan bakana verilen bahsis
Çömelmek :Ayaklar üzerine kıvrılarak oturmak (Şure biraz çömelem)
Çalacak :Yoğur yapmak için kullanılan az yoğurt
İmamköy.com : Nermin Karabulut

Dalgan : Isırgan otu ( Dalganlardan cızbız yapalım)
Dangırdatmak :Gürültü yapmak (O tenekeleri dangırdatma bakem)
Daşımak :Taşıma
Daş :Taş
Deli Tepbek :Salak dengesiz ( Deli tepbek birisidir o)
Deyon : İşaret anlamında (Sana deyon)
Daşgın : Taşkın
Derametlemek :Biriklemek. (Yaprakları derametledim)
Dezesi :Teyzesi (o kızın dezesi çok güzel)
Demşek :Şakacı, kıpırak, haşarı
Destire :Testere
Deştiman :Köy Bekçisi (Deştiman gelmiş sölemiş)
Dıkdelen :Ağaç delen kuş
Dolu :Ölçü aleti
Delce : Aşısız olan ağaç
Dımbıltı : Ufak ufak çalgı sesi ( Onların evinde bir dımbırtı var ama)
Dırlaşmak :Kavga etmek ( O arkadaşı ile dırlaşmış)
Dıvan :Tava
Didiklemek : Bir şeyi ayrıntılı inceleme, idelemek
Dilfil : Hayvanların yediği bir oy çeşidi
Dikilmek : Ayakta durmak
Dirgen :Çatal (Otları dirgenle topladık)
Döşeklik : Yatak yüzü
Döşek : Yatak (misafire döşeği yazıverin de yatsın)
Dinelmek :Dikilmek , Ayakta durmak
Düzünmek : Süslenmek, eşya almak (eşya düzmeye gittiler)
Dünemek :Tavukların ağaçta veya başka yerde uyuması
Dürmek : Katlamak Sıvaşlamak
Düzünmek :Süslenmek ( O kendisini düzmüş)
Duşak : Ayakların bağlanması
Dövüşken : Kavgacı, sinirli
Dürmek : Katlamak
Düve :Dişi hiç doğum yapmamış inek
Düşünüp Duru :Düşünüyor
Durupduru :Duruyor

Ekeç : 2-3 yaşında kısırlaştırılmış keçi
Elivar : Haberi var, elbirlikçi (o işte onun da eli var)
Eneberi : Ufak tefek eşya (Pazara eneberi almaya gideceğiz)
Enem konam : Apaçık, gezinmiş ( hırsız enem konam gezinmiş evde)
Endeki :Elindeki, şuradaki
Esdirekli :Aklına geldiği gibi davranan
Eşgare : Alanen, apaçık (Eşgare yapıyor o işi o)
Evermek : Evlendirmek ( O kızını da evermiş bezer)
Evin : Özlü ( Susamların hiç evini yok)
Evzinmek : Üzülmek, (evzine evzine harap oldu)
Eylemek : Zamanın almak (Yemek yapmak çok eyledi beni)
Emme : Fakat, ama
Eserli :Dengesiz hareketli kişi
Esirmek :Azmak kudurmak
Epe : Hayli (Epey yol katlettiler)
Engücü : Eninde, sonunda
F

Feyil :Kalp iç bozukluğu veya kalp iyiliği
Fıngırdak : Oynak (O kadın çok fıngıldaklı)
Fos : İçi boş ( Darıların içi fos çıktı)
Fışır : Gelişmemiş, ağaç, insan hayvan (Koyunlar çok fışır)
Firil, firil : Rüzgar esmesi ( Deniz yeli firil firil esiyor)
Furda :Bozuk, kuru, küçük incir (incirler furda oldu)
Fuzuli : Gereksiz (Fuzuli para harcama)
Fırdıratmak :Atmak (Elimdeki eşyalara fırdırattım attım)

G ( Genelde K harfi G dönüşmüştür.)

Gahır :Üzüntü ( Ben çocuğun gahırından böyle oldum)
Gadeş :Kardeş
Gada :Kadar
Gandımak : Aldatmak (bizim kızı gandımış evlendile garı)
Gandırma :Kandırma
Gatmak :Eklemek ilave etmek (Hamura az daha un gat)
Galiyet :Gelinlik (Galiyeti çok pahalı almışlar)
Gaval :Kaval
Gamış : Sürahi ( Gamıştaki sudan ya biraz koyuver)
Gahbe : Kahbe
Gaval :Kaval
Gaccim :Kadeşim, dostum
Gagı :Kargı
Gabaat :Kabahat, kusur
Gançık : Dişi (Köpeğin yavruları hepsi kancık)
Ganrılmak : Kopmak (Ağacın dalı ganrılmış)
Ganmak : İnanmak. (Onu da öyle kandırmışlar)
Garaltı : Gölge gibi birşey
Galgımak : Hoplamak zıplamak
Grep : Oya dikilen parlak saten tülbent büyüklüğünde bez
Garcod : Çörekotu (Garcodlu peynirden yağlayın gelin)
Garakullukçu : Çapacı, ne bulursa işleyen
Garışmak : Bir işe karışmak
Gaçıvedik : Kimseye gözükmeden hızlıca çıkmak.
Gatiyen : Kesinlikle (Gatiyen alamazsın o paraya)
Gavsal : Mısırın üst örtüsü ( Kavsal soymaya gidiyorlar)
Gaşımama :Karşıma (gaşıma geç de iki laf edelim)
Gayar : Sövme, Küfür etme ( Onu bir güzel gayarlamışlar)
Gabık :Kabuk (Meyvelerin gabıklarını soy)
Galgımak : Zıplamak, Divanın üstünden galgıyıverdi.
Gırdırmak :Kırdırmak (Ağacın dallarını gırdırma)
Gızmak : Kızmak ( Onla vaya bene çok gızdıdılar)
Gocuman :Büyük iri (Gocunman kız oldun gayri)
Gosgoca :Kocaman, büyük
Gönenmek : Huzurlu mutlu oturmak.
Gacveren :Kaçmak (Ben gacveren de adam gelir hindi)
Gebertmek :Öldürmek (Canımın sıkıntısından gebertesim geliryo)
Goley :Kolay (Sen bi git de goley ederiz)
Gelişatlı :Gelişken (Gelişatlı olduğundan göze battı)
Gemire :Üzüm (Gemire üzümünün gabıkları serttir)
Gen bırakmak : Toprağa ekmek
Gevrek : Simit ( Iscacık gevrek aldım çayla yiyelim.)
Gelikgelenler : Yürüyenler, bize doğru gelenler
Gencer : Panayır (Kayacıkta gencer olacak)
Gıdılanmak : Oyalanmak (Biraz buralarda gıdılanayım ben)
Gınamak : Ayıplamak.
Gurutmak : Kurutma anlamında, çamaşırlar guruttuk.
Gıpçık :Oynak
Gırışmak :Paylaşmak (O ekmeği kendi aranızda bölüşülmesi)
Gırlangeç :Süs kavunu (Kırlangeçin kokusu odaya hoş koku verdi)
Gıvrak :İşi tez bitiren (Bana kıvrak iki işçi lazım)
Gidişik :Kaşıntı ( Arpalardan gidişik oldum)
Gızan :Gıltan, çoluk çocuk ( hepsi doluştular)
Gırıntı : Ufak Parçalar
Gızmak :Sinirlenmek.
Gıyım Gıyım : Parça Parça
Göllenmek : Su birikintisi ( Evin içine su göllenmiş)
Gönenmek : Rahat ve mutlu olmak. (Evin içinde gönenin)
Göt cebi : Pantolon cebi (para göt cebimde oradan al)
Göz bağcı :Sihirbaz ( Gözbağcılık yapmışlar evi soymuşlar)
Göz belertmek :Korkutmak ( Göz belerttiler ihaleye aldılar)
Guşluk : Kuşluk ( sabah ve öğlen arası zaman)
Gutul :Kurtulmak
Guvetli :Kuvvetli
Guytu :Görünmeyen yer. (Kuytuda, köşede)
İmamköy.com : Nermin Karabulut

Habire : Durmadan ( Habire yiyip duruyon
Harap Olmak :Üzülmek ( O kazadan sonra harap olduk)
Haklımak : Yenmek
Hadendi : Göstermek ( Hadendi gari gününü göster onun)
Hayat : Odaların önünde önü açık çatısı olan yer
Hamamlık :Yatak odalarının bir köşesinde banyo yapmak için kullanılan
Haney : Taştan iki katlı ev
Haranı : Büyük karalı tencere (o büyük haranıyı ocağa koyuver)
He :Evet
Herek : Direk ( Asmalara herekleme zamanı geldi)
Hinayet : Yaramaz (Hinayetlik yaptı çocuklar)
Hora geçmek : Yapılan işten hoşnut olmak (Çay hora geçti)
Hörpüldetmek : Ses çıkararak
Humayin :Ameriken bezi(Humayinden yastık yaptılar)
Huna : Şuna ( Hunu bak sen yan yan gidiyor)
Hure : Buraya koy.
Hıyallamak : Önceden sezmek
Heç : Hiç
Heybet :Büyüklük
Hede :Kabul etmesini istemek
Herif :Erkek
Haranı :Tencere

I- İ

Irmızan : Erkek adı ( bizim ırmızan da gelsin mi)?
Irakı : Rakı ( Onla akıdeşlenle ırakı içip gelmişle)
Ildır ıldır : Parıl parıl (Güzelliğinden ıldır ıldır ıldırdıyor)
Imzıkmak : Bayatlamak, kötüleşmek
Ismık : Pısırık (Zaten hep ısmık insanlardan korkarım)
Irgılamak : Sallamak, (Ağaçtaki portakalları ırgaladım)
Iscak : Sıcak (ıscaklarda dolaşıp dorma başına güneş geçecek)
Irıpcı : Dümenci ( Onun ırbına erizmez)
Isranı :Ağaçtan veya demirden hamur almaya yarayan araç)
Irhat :Rahat : ( Sen ırhatına bak. Düşünme onlara)
Irahmetli : Rahmetli ( ırahmetli çok komik adamdı.)
İğne yudası : İğne deliği (iğnelerin yuğdaları çok küçük)
İldirmek : Dokundurmak
İleşbe : Çiftçi, toprakla uğraşan kişi
İlek : Zayıf (hayvanlar ilemişler)
İlenç : Beddua (İlendim ona çok)
İlik : Düğme (Paltomda ilik yokmuş)
İlmek : Değmek, Dokunmak
İlmik :Turp otu ortasındaki filizleri
İplememek : Önemsememek
İrim :Dar sokak
İspite : Kibrit (ispiteye al o_dan)
İşkillenmek : Şüphelenmek
İçerlemek : Güce gitmek ( O sözlere çok içerlediler)
İddise :Arpacık (iddise dua ile de geçebilir)
İşkillenmek : Şüphelenmek.(Onun davranışlarından işkillendim)
İşlik :Gömlek (İşliğin yakası çok eskiydi)

Aydın Ağızında (j) sesi yoktur. Fransızca köklü kelimeler vardır.

Jeton, Jöle, jandarma gibi sayılı kelimeler

Kabakuşluk : Öğlenden iki saat önceki zaman
Kapçık :Gelincik (Kapçıklar kıpkırmızı açtılar)
Kakalamak :İtmek,
Kupa : Badak
Kaltak : İhtiyar (bayanlar için)
Kamış : Sırlı sürahi ( Kamıştaki sudan biraz içeyim)
Kapak atmak : Büyükbaş hayvanın iki yaşına girmesi
Kapama : Düğünlerde pişen et yemeği
Karaağız : Dedikoducu (Her şey o kara ağızdan çıktı)
Karadamak : İnatçı ( Onun babası çok karadamak)
Karakulak : Nergiz cinsinden Çicek
Karakullukçu :Amele, gündelikçi(o adam kara gündelikçi)
Karalamak : Kötülemek, kara sürmek.
Karasuluk :Her zaman nemli ıslak tarla
Karayer : Mezar ( O karayerde nasıl yatacaz bilmem)
Kargı :Kamış (Kargıların içinde koca yılan varmış)
Kaktırıver : İttiriver (Sandalyeyi kaktırıver)
Karasuluk : Suyu çok olan
Karayer :Mezar (O karayerde ne yapacaz bilmem)
Kasnak : Sorfa atlığı (Kasnağı sininin altına koy)
Kavsal :Mısırın yeşil veya kuru yaprağı
Kayarlamak : Küfür etmek. (Valla ona öyle bir kayarladılar)
Kaydırma :Evin önüne yapılmış dışarı çıkık örtülü yer.
Kayır : Kalın kum ( Ev için kayır getirdirdim)
Kayıt : İş uğraş ( İşimi kaydımı bitirip geleyim)
Kaynatma : Tencere büyü?ü kazan küçü?ü kupsuz kazan
Kaykılmak :Arkaya doğru rahat şekilde oturmak
Kayrak : Düz taş parçası
Karabulut : Nermin
Kayrak : Düz yassı taşla oynanan çocuk oyunu
Kazık : Ucu sivri ağaç parçası
Kefli : Kirli paslı
Kela :Kertenkele ( Kela yapışmış gibi bağırma)
Keletir : İki kuplu sepetten büyük kuyucak
Kelleli : Cumhuriyet altının küçüğü
Kepenek :Keçeden çoban giysisi
Kesdine :Kestane (Akşam gelin de kesdine pişireyim size)
Kesik :Tarla kenarına açılan temel gibi hendek
Kesik :Ayranın kestirilmesi ile elde edilen ürün
Kudaklamak : Ötmek
Kılkuyruk : Sinir bozucu, pimpirikli.(O çocuk kuyruk birisi)
Kılıf : Örtü, Kabuk (yastık kılıflarını geçirelim)
Kımçı : İnce değnek (Seni gidi kımçı bacaklı)
Kım Kım : Ağır ağır işlemek (kım kım ederken iş bitmedi)
Kımıl Kımıl :Dolaşmak, hareket (kımıl kımıl etme uyu)
Kınamak : Ayıplamak (ayol onun hareketini kınadım)
Kıpçık : Densiz hareketler eden
Kıprak :Yerinde duramayan
Kıpıratmak : Yerinden oynatmak
Kıpkıp : Gözünü çok kırpan (Seni kıpkıp göz seni)
Kırarmag : Ağarmak (Çarşafları güneş gırattı (ağarmaktı)
Kır : Bayır
Kırık derik : Ufak tefek (Kırık derik topluyom)
Kırıtmak : Hareketli çilveli yürümek.
Kırkma :Kesme (Saçlarımı kırk bakem)
Kısdıma : Karnıyarık
Kıvrak :Çevik hızlı çalışkan
Kıypınmak : Yukarıdan aşağıya sürtünerek inmek.
Kızan : Çocuk
Kızık : Öfkeli
Kızılcanlı : Aceleci
Karabulut : Nermin imamkoy.com
Kızılcık :Kırmızı renkli nohut iriliğinde meyva
Kıntışlı : Oynak, çilveli
Kişnemek :Değişik şekilde gülmek.
Koca kuşluk : Öğleye yakın zaman (Eve kabakuşluk geldi)
Koflak : içi boş (Karpuzlar koflak olmuş)
Kovalık : ileklerin dizilmesi için kullanılan ot
Köçek : Dansöz (Düğüne dansöz getirdiler.)
Köfnümek : Çürümek (O ev iyice köfnedi gari)
Kömbe :Küçük bazlama ekmek.
Köpürmek :Sinirlenmek
Körelmek :Çoşkulu zamanının geçmesi (Ateş köreldi)
Kölüklemek : Taklit etmek, aynısını yapmak
Köşk günü : Cumartesi günü (Size köşk günü gelelim)
Kötresiye : Öylesine (Kötresiye gittim evdelermiş)
Kütügeç : Tahtadan yapılmış yüksek olmayan otugeç
Kötürüm : Yatalak (Ali dayı kötürüm oldu)
Közleme : Ateş üstünde pişen et, darı, patlıcan
Kubat : Biçimsiz hoş olmayan
Kulatözü : Kulak arkası ( kulatözüne vurma ölür)
İmamköy Tanıtım : Nermin Karabulut
L
Löbbeş : Kilolu gubat
Lökşe : Akşam karanlık basmak üzere iken geçen eti yenilen kuş
Len :Kaba bir söz
Löbet :Nöbet

Macur : Göçmen (Onlar Bulgaristandan gelen son göçmenler)
Mahleç : Çekirdeği alınmış pamuk
Mandal : Kapıda kullanılan tırkı
Mandal : Küçük parça toprağın ekilmesi (2 mandal soğan diktim)
Mapıs : Hapishane (onu mapusa atmışlar)
Masenk : Alay etmek. (Ben senin masenk edece?in birisi de?ilim)
Mataf : Farklı (Mataf birşeymiş gibi kuruluyo)
Matrag :Eğlenceli ( azık matrak geçiyoz burada)
Mayer : Satılan birşeyi garanti vermek (ineği mayer sattım)
Mayısmak : Gevşemek (Sıcaktan mayışıp kaldım)
Medinoz :Maydanoz. (Eyvah böreye medinoz katmayı unuttum)
Mehesizlik : Uygunsuzluk (Hadi odan mehesizlik edip durma)
Mıkır : Cimri
Mıstıfa : Mustafa
Mukta : Muhtar (Muktara söyüyelim)
Menevşe :Menekşe (Menevşeler mor mor açmışlar misler gibi)

Memeletsiz : Uğursuz, nursuz pirsiz
Mıh :Çivi (Mıh gibi çakılıp kalmak)
N

Namare : Tenekeden örtü altı
Nediyon : Ne ediyorsun (Nedipdurun)
Neblen :Bilmemek
Nevakit : Ne zaman
Netga : Ne kadar ( Tuzu netga koyem)
Nalettayin : Eyrelti ( Oraya nalettayin koyduk)
Nüsübet : Kötü huylu ( Nüsübet birisidir o)
Na ha : Durum sormak.
Negerek : Lüzümsuz. (Ne gerek ona yapmaya)
Negerek : Oraya negerek varsa goymuşlar.

Oklageç :Oklava (ezet etme okgageçe vuracam hindi)
Okuntu : Davetiye (Düğün okuntusu verdiler)
Oluk : Suyun aktığı yer (oluklar dolmuş su akmıyor)
Oltu : Üzere (Akşam oltu ineklere götürecem)
Oturupduru : Oturuyor olmak (Gaşıda oturup duru)
Onarmak : Tamir etmek (Radyoya onarabildin mi? )
Oyalamak : Boşa zaman geçirmek (Bene oyalıp durma)

Öbek öbek : Grup, grup
Öcü : Korkutmak için söylenen söz
Öğrenbeşlik : Yapılan ilk iş (oyayı öğren beşlik yaptım)
Ölet : Öldürücü hastalık
Örük :Hayvanın iple uzunca bağlanması
Öteki gün : Birkaç gün önce
Ötebiri : Birkaç eşya, ıvır zıvır şeyler
Ötürbemek : İshal olmak ( ineği yeşil ot ötürtü)
Ötürü : Sebep, neden ( Ondan ötürü gelemedim sene)
Ölen :Öğle vakti. (Ölen oldu gari gitmiyelim)
Öngücü :Eninde sonunda (Öngücü gelecek buraya)

Paslanmak : Küf tutmak birşey yapmamak.
Pahal : Hasetlenmek (onun karnı pahaldır zaten)
Paldımsız :Düzensiz
Palaz paldıraz: : Plansız öylesine çıkmak (palaz paldıraz çıktım)
Pamukluk : Dağda yetişen yaz kış yapraklarını dökmeyen küçük ağaç
Pançak : Pençe (Kedi bir pançak attı gözüm çıkacaktı)
Parpı : Korku sıkıntı ( onun papısına yedim ben)
Pataklamak : Dövmek ( Yolda gördüm patakladım)
Pasramak :Sakramak (Hızlı yürüdüm yüreğim pasradı)
Pastavcı :Abartarak konuşmak (o çok pastavcı birisi)
Pataklamak :Dövmek ( Yollada denk geldim patakladım)
Patırdamak : Anlaşılmaz şekilde başka dilde konuşmak
Patavatsız : Düşünmeden konuşan. ( Boşver o patavatsızı)
Paytak : Eğri bacaklı
Peçe : Yüzü kapatmak için örtü (Fezeke grubu peçeli)
Pelvize :Unla veya kolayla yapılan tatlı (Pelvizeye getirin yiyelim)
Pesligan : Fesleğen çiceği ( yazın pesligan çok dikelim. Hoş kokuyor)
Peşkir : : Havlu ( Peşkir çok kirlenmiş)
Peni : Peynir
Pepi : Kekeme
Pılı pırtı : Eşyalar (pılın pırtısını toparlayıp gitti)
Pıtırak : Yabanı tikenli bitki,
Pırışkacı : Çarpan, dolandıran, yağmalayan
Pinar : Meşe (Pinar odunun yakması güzel olur)
Pişkin : Bişgin ( Ben yemeği çok bişkin severim)
Pirelenmek :Şüphelenmek. Birisinin davranışlarından şüphelenmek.
Pisen pisen : İnce ince yağan yağmur
Poflak : İçi boş (Karpuzların içi poflak çıktı)
Punt : Heves istek ( İştahımı pundumu kırdın)
Postaki : Koyun derisinden yapılmış paspas veya namazla)
Püsküllü : Karışık işler
Pursak : Solmuş, rengi kaçmış, büzülmüş

Aydın- İmamköy ağızın ‘da R Harfleri söylerken başkalaştırılmıştır. Yazım dilinde kullanılır.

Konuşma dili örnekleri : Rezil : Erezil Ramazan : Irmızan

Sağın : Süt yoğurt
Sağınlı İnek : Sütü olan, doğum yapmış inek.
Sakızgan :Kuş
Sabi : Günahsız çocuk
Sakramak :Titremek, veya üşümek
Saksaklanmak : Sırnaşmak.
Sallama : Haşlanmış börülce
Sallangaç : Salıncak
Sakramak : Titremek, çok üşümek, (Hastalıktan sakradım.)
Saksak : Şeker, Bal, ve meyvelerin bulaştığı yapışkan
Saksak :Sırnaşık kişi
Sallı : İri desteği az olan yapı
Satımkar : Satmaya niyetlenmek.
Sa_meşmek : Sarılmak
Samsak :Sarımsak
Sapansız : Densiz
Saplam : İğneye takılan kısa iplik (bi saplam iplik ve bakem)
Se_pinti : Az çileyen yapmur.
Se_pinti : Zeytinin çarşaftan çıkan kısmı
Selinti : Sel sularının getirdiği, odun, eşya, boru v.s
Siçreli :Belalı, olay çıkaran
Sıdık : Varı yoğu ağlayan
Sıkkın : Aşırı sıcak veya bunaltıcı
Sırık : Zeytinleri düşürmede kullanılan uzun sopa
Sıyrık : Bütün kumaşlardan kesildikten sonra, kalan parça
Singen : Ürkek Çekingen
Sırtıyama : Hayvanlarda görülen hastalık.
Sıtıratsız : Suratsız
Sıvışmak : Usulca kaçmak
Sıçan : Taze darı sömeği ( Darılar sıcan yarmış)
Suratsız :Sevimsiz
Siyim siyim : Yavaş yavaş (siğim siğim ağladım)
Siğmek : Sızmak
Silim : Yiyecek seçen.
Soğanlık : Evin yanındaki küçük avlu
Son kesen : Son demek
Somak : Boğaz anlamında (somağı sıkmak)
Sorem : Sorayım.
Sokum : Küçük Lokma
Sövelmek. : Dikilmek. (Başımda sövelip durma)
Son Kesen : Son doğan çocuk. ( Bu benim son kesen kız)
Söz gelimi : Sözün Gelişi
Söz temsili : Örneğin
Söküntü : Eskimiş iplik ve kumaş parçaları,( Söküntüden kazak yaptım)
Sülpük: : Sarkık
Sulugöz : Çok ağlayan
Sulum : Çok az birşey
Sümsük : Sünepe
Sümdük : Arsız, Her şeyi isteyen.
Sümsüklenmek : Uyuşukluk etmek.
Sünmek : Hasta bitkin düşmek.
Sürgeç : Bulaşık bezi
Sürgün : Ağaç filizi, taze dalların çikması, (ağaç sürgün vermiş)
Sürmek : Filizlenmek
Sürüntü : Kullanılmamış küçük sabun
Süsmek : Toslamak. ( Koyun bana süstü)
Süvari : Eskimiş pantalona konulmuş büyük yama
Süzgü : Delikli çanak ( Makarna süzgüsü kayıp olmuş)
Setre : Ceket (Setrem eskidi yenisini alacağım)
Sadeyağı :Tereyağının eritilmiş şekli
Sıdmak :Korkmak. (ödüm sıttı)
Sıklat : Bunaltıcı (Hava bugün çok sıklat)
Sırtıyama : Hayvanlarda görülen hastalık.
Sıvışmak : Yavaşça kaçmak. (oradan usulça sıvıştım)
S :N. Karabulut

Şarapkınada üzüm sıkılması örnek (Alıntı Firdevs Posacı resim)

Şafaklamak : Sabahlamak
Şavkarmak : Aydınlamak
Tahan : Tahin (Tahan helvası pekmezle olur)
Şangırdatmak : Zincirin ses çıkarması

Şakırdamak :Suyun sesli akması

Şap :Hayvan hastalığı
Şangu-Şüngü :Büyük ses çıkarmak (Anahtarlar? şangu şungü etme)
Şavk :Aydınlık, lamba
Şıra :Üzüm suyu
Şıpbıdak : Çabucak
Şımşırık : Islanmak, terlemek. (evi temizlerken şımşırık oldum.)
Şifon :Başörtüsü
Şiret :Kavgacı (Şiret bir kadın o)
Şipildemek : Zonlamak (elimdeki çiban iyice şipildedi)
Şişirmek :Değerinden çok yükselmek
Şatdak :Ansızın, aniden (Şatdak kapıyı açtı)
şipildemek : Zonlamak.

Tara : Ağaç kesmeye yarayan ucu kıvrık satır

Takavit :Emekli, iş görmez (Takadivete ayrıldım çoktan)
Takı ;Ziynet eşyası
Takılmak :şaka yapmak, bulaşmak.
Tapa :Tıkaş
Tana : Tarhana ( Böyün ıscacık tana çobası yapalım.
Tapırtı ;Ayak sesi, hafif gürültü (bi tıpırtı geliyor)
Tapmak :Başa kalkmak
Tatavi : Öylesine, gelişiyüzel, Bilinçsiz
Tasalanmak : Üzülmek(ölümüne Tasalandım
Tas : Su içmeye yarayan kap
Taygeldi : İlk evlilikten gelen çocuk
Telbis : Hastalık derecesinde titiz.
Telik : Tel başlık
Tellenmek :Gücenmek.Darılmak (Ayşeye gücendim)
Teminden :Az önce (teminden budulardı)
Tenhal :Defne (Tehnal yaprağının kokusu hoştur.)
Semizlik :Semizotu
Temirek : Deri hastalığı
Tepik :Tekme (ona tepik atmışlar.
Tes :Hayvan gübresi
Teslik :Gübre atılan yer, çöplük
Tettirmek :İtmek (elimin tersi ile tettirdim)
Tevek :Üzüm asmasının filizi
Tıkıramak :Konuşmak (kapıda iki tıkrayı verdik)
Tısmak :Korkmak (bene bir bağırdı tısdım kaldım)
Tırkı :Kapının arkasındaki demir çubuk
Tohur : Mahsulun yıllık satımı evde edilen gelir
Tivriz : Uzak yer ( tivrizdeki yer göndermem sene ben)
Tisimek : Hapşurmak. (Kuvetli tisibim)
Tokat : Muhtarlığa bağlı hayvan barındırma yeri
Tohur : Mahsül kiralamak, Zeytinlerin bu yıl tohuruna sattım)
Topalak : Patates gibi kökü yumrulu ot
Tombatmak : Takla atmak (size gelirken tombattım)
Tosba :Kaplumbağa
Tosmak : Dokunmak (Geçerken bana tostu)
Tosmak :Kısaca ziyaret etmek
Toba :Torba
Töbosun : Yemin , Töybe olsun.
Todurman :Kısa boylu Şişmanca (onu gördüm todurmanca)
Tülü :Güleş yapan erkek deve
Tünemek :Kümes hayvanlarının akşam kaldıkları yer
Tüymek :Görünmeden kaçmak (Arkama döndüm tüymüş)
Tüpültü : Gürültü (Korkudan yüreğim tüpüldedi)
Tüsgü : Duman (Sivrisineklerden evi tüsgü yapdık)
Tümsek : Biraz yüksek
T : (N.Karabulut)

Uçunmak :Sakınmak (Çocuğun üstüne çok uçunuyom)
Uçurgeç :Uçurtma ( Dağa çıktılar uçurgeç uçuruyorlar)
Ufulak :Kırıntı
Uğrak :Yer (arabanın uğrak yeri değilmiş)
Urgulamak :Dikişi elle irice dikmek (Pantolanı urguladım)
Ulam ulam :Akın akın
Uyaroğlu : Geçimli insan
Ufecik : Küçücük
Ucu Ucuna : Kıt Kanahat. (Kumaş ucu ucuna yetti)
Ummak : Canı Çekmek istemek
Urga :Hamurun tahtaya yapışmaması için serpilen un.(urgası az geldi)
Uçgan :Çok uçan, O tavuk çok uçtu.
Umma : :Özenilen şey
Ülen : Erkeklere seslenirken kullanılır.

Ünle : Çağır ( Evde mi onlar ünle bakem)
Üfümek :Üflemek (Ocağın altına üfür bakim)
Ümük :Soluk borusu (sinirden ümüğünü sıkasım geldi)
Ünberha : Gürültü, kavga (Onların evinde ünberha var )
Ünlemek : Seslenmek, çağırmak (Evdeler mi? ünle bakim)
Üç etek : : Eskiden giyilen parçalı etek.
Üfelemek : Ufalamak, küçültmek. (Çorbanın içine ekmek üfeledim.)
Üfürük : Soluk
Ünüm Ünüm : Bağıra bağıra (ünüm ünüm ağladım.)
Ürmek : Havlamak.
Ürün : Kuruyan ot, bitki.( Dağlar ürünlük oldu.)
Üsbaş : Giysi, elbise, (O çocuğun üstü başı tertemizdi)
Üst baş : Tarlanın üst başında erik ağacı var.
Üstünkörü : Gelişigüzel, özenmeden. (O temizliği üstünkörü yaptı.)
Ütmek : Kazanmak.
Ütülemek : Kıl ve tüylerin yanması. (Tavuğu ütüledim. tertemiz oldu.)

Varmak :Yetişmek (evin yanına varasıya gada yoruldum.)
Vali vakitsiz :Olur olmadık zamanda
Va :Var. Sende tuz var mı? va va
Vıyıklamak :Köpek yavrusunun çıkardığı ses
Vıcık vıcık :Çok cıvık
Velesbit : Bisiklet
Vasağlılan : Güle güle git.

Yadırgamak :Alışamamak (Yattığım yeri yadırgadım)

Yağır :Binek hayvanlarının sırtında semerin açtığı yara
Yakaca :Sivrisinek türü
Yakınmak :Dert yanmak (kadıncağız kocasından yakındı)
Yakılmak : Sevmek, sevgiyle bağlanmak, Alışmak. ( O kıza yakılmış)
Yalak :Tavukların su içtiği topraktan kap
Yakınmak : Dün kız kına yakındı.
Yalın kat : İnce
Yalap yalap : Işıl ışıl.
Yalpak :Sevimli
Yal yal yakarmak :Çok yalvarmak
Yaman :İş bilir
Yamılmak : Eğilmek
Yamyaş :Tamamen ıslanmış, suyu dışarıda
Yangın :Sevdalı (Üsenin oğlu Fatmaya yangın)
Yastıgeç : Hamur açılan tahta
Yakıştırmak : Yakıştırmak, uygun görmek
Yatkın :Becerikli, alışkın, usta ( Eli işe yatkın)
Yatık :Durduğu yerde eskimiş (çeyizler sandıkta yatık olmuş)
Yavan :Tatsız (Aşureyi yavan yapmışlar şekeri az gelmiş)
Yayınmak :Malları sergilemek (Bu hafta salı pazarında yayıncaz)
Yayıntı :Ortalıkta bir sürü gereksiz eşya olması
Yavuklu :Nişanlı (bizim kızın yavuklusu gelmiş)
Yavuz :İyi huylu (Ayşe teyze çok yavuz kadın)
Yavru :Civciv (Tavuk yavrularını gezmeye çıkarmış)
Yaygı : Ürünlerin toprağa deymemesi için serilen çarşaf
Yazma : Kenarları oyalı baş örtüsü
Ye_gi : Hayvan yiyeceği (Hayvanların ye_gisi bitmiş)
Yemeni :İnce tülbent bez
Yemiş : İncir
Yemkirmek : İçin için ağlamak.
Yemeklemek :Ziyafet çekmek, yedirip içirmek.
Yerevi :Tek katlı küçük ev( Yerevine badana yaptık)
Yerinmek : Başkasından imrenmek.
Yersiz : Gereksiz konuşan
Yevmiye : Gündelik
Yığıntıntı : Yıkıntı (Taş yığıntıları var orada)
Yılık : Çarpık eğri (Yaptığı şeyi yılık yamuk yapıyor)
Yılmak : Usanmak
Yıprak : Aşınmış, eskimiş
Yılışmak :Kendini Sevdirmek
Yollu : Kötü yola düşmüş
Yönet : Uygun (Fiyatı yönet veriyor)
Yöntemsiz : Beceriksiz
Yöntemli : Becerikli
Yufka :İnce, hassas (çok yufka yürekli kardeşim benim)
Yulasız : Başıboş
Yumuk :Kapalı
Yümek : Yıkamak (Bugün çamaşır yüdüm)
Yumulmak : Üzerine gitmek
Yuvalama : Kıyma ve hamurla yapılan düğün yemeği (sıkma)
Yüklü : hamile
Yüklük : yatak ve minderlerin konulduğu yer
Yüzkiri : Utanılacak şey
Yüzlü : Şımarık
Ya ya : Hayır anlamında
Yağın : Sırt (Yağınlarım ağrıyor)
İmamköy.com :Nermin Karabulut

Zıbarasıca :Ölesice
Zangadak : Birdenbire
Zırlamak Kendi kendine söylenmek
Zibidi : işsiz güçsüz dolanan erkek
Zıpır : Güçlü ( zıpır gibi adam)
Zırzop : Deli dolu
Zibek : : Eskiden beşiklerde kullanılan tuvalet malzemesi
Ziplenmek :Saplanmak.
Zilli : Ahlaksız hoppa kadın
Zorbaz :Huysuz
Zolan : Zorlan (zolan evlendirdiler onu)
Nermin Karabulut

İçeresinde İmamköy kelimesi geçen Aydın Ağızı Tekerlemeler

Gemencik gagısı bamak gibi
Umulu gagısı badak gibi
İmamköy gagısı va
Bamak bamak
Ebeyli gagısı va
Dınak dınak
Gagı va beli bükülü
Gagı va deli dövülü
Gemencik gagısınnan
Otakla gagısının fakı
Ota bamak gibi
Gagı va, gagıcık va
Gagıdan gagıya fak va

Bidene de mana (mani) ekleyelim.

Alat alat gara ( siyah) pampır (motorlu tren) yörüdü (yürüdü)
Yörüdü de gara duman bürüdü ( Her tarafa duman kaplaması)
Dayanamam acılara Raziyem
Ciğerim Aydın hastanesinde çürüdü.
Aldık Aydın gızını, çekcez gari nazını 🙂
Aydın Şiveleri Cümle içinde kullanma
Acı Soğuk : Çok soğuk olmak
Acısını Çıkarmak: Önceden uğradığı maddi ve manevi zararı sonradan gidermek.
Acısını Çıkarmak : Öç Almak. (Bana yaptıklarının acısını çıkardım.)
Açık Kapı Bırakmak: İleri düşünerek ılımlı davranmak.
Ağız Kalabalığı Yapmak: Gereksiz sözlerle karşısındakini şaşırtmak.
Ağızı Kulaklarına Varmak: Çok sevinmek, sevincini her halinden çok belli etmek.
Ağızının Suyu Akmak: Çok beğenmek, imrenmek.
Ağızda Bakla Islanmamak: Sır saklamayı bilmemek. (Onun ağızında bakla ıslanmaz.)
Ağızından Çıkanı Kulağı İşitmemek: Sözleri düşünmeden , öfke içinde konuşmak.
Ağızını Bıçak Açmamak: Suskun kalmak, hiç konuşmamak.
Ağızı Var Dili Yok: Sessiz sakin kendi halinde
Akıl Karı Olmamak: Yaptığı işin akıllı bir kişinin yapacağı birşey olmamak.
Akla Karayı Seçmek: Çok mücadele vermek. zahmet çekmek
Aklına Gelen Başına Gelmek: Bir konu hakkında düşündüğü kötü şeyin olması
Ana Baba Günü: Çok kalabalık, kimsenin kimseye tanımadığı kalabalık.
Adam Yerine Gomag: Önemsemek, (onu adam yerine godum)
Adı Batasıca : Öldüğünde unutulup gitsin.
Ağız Bakmak: Birinin sözüne inanmak.
Ağız Dalaşı Etmek: Kırıcı sözlerle tartışmak.
Ağızını Tutmak: Sabırlı olup yanıt vermemek.
Allah Beygirini Versin.: Bir neyi beddua
Alın Gabağı: Alnının ortası ( onu alın gabağından vurmuş)
Ar Damarı Çatlamak: Alın ortası, iki kaşın birleştiği yer.
Ansan Ayıp Yutsan Böyük : Sırın önemi
Astarı Yüzünden Böyük: Yapılan iş sonucu elde edilen kazanç, maliyetten az olması
Arıye Dayağı: Kavga edenleri ayırmaya çalışırken yenilen dayak
Ası Söylemek: İdalı konuşmak. şart koşmak
Atınan Apeyi Dövüştürmek:iki kişinin arasına fitne sokup kavgaya neden olmak.
At Üstünden Orak Biçmek: Kolay olan işi yapmak.
Adamın Dediği Dedik Çaldığı Düdük : İnat etmek
Adam Ekmeği Meydan Ekmeği Evlat Ekmeği Zindan Ekmeği : Eşinin ekmeğinin önemi
Adını Goymak :Parasını belirlemek, söz vermek
Ağız Öğretmek : Yol göstermek.
Aşam bazarı : Akşam üstü pahalı veya ucuz almak
Ağzını bozmak : Küfürlü konuşmak
Ağzını tutmak : Cevap vermemek , susmak
Ayaklana gara su inmek:Yürümekten çok yorulmak. Ore varınceye gada ayama garasu
Ayıya oyna demişle dokuz dükkan yıkmış: Sakar birisi için söylenen söz
Ahı Gitmiş Vahı Kalmış : Yaşlanmak, çökmek
Ahmak Islatan : Az az yağan yağmur
Ayın Oyun Etmek: Hile karıştırmak.
Akça Gavak Yaprağı Gibi Dönmek : Dönek olmak. İşine geldiğine göre davranmak.
Akıllı Deliye Söyletirmiş: Söylemesi zor olan tenteşikli şeye saf birine söyletmek
A_şam oltu : Akşam üzeri (a__şam oltu size geleceğiz.)
Alçak Eşeğin Binmesi Kolay Olurmuş: Sessiz insanlara herşey yaptırmak.
Aldı Aşarı Gitmek : Önüne geçememek.
Alışmamadık Kıçta Don Durmazmış: İşe eğreti olmak. Eline iş yakışmamak.
Allem Gallem Etmek : Oyun etmek bir şeyin özüyle oynamak,
Aldı Aşırı Gitmek : Önüne geçememek.
Alışmadık götte don durmazmış: İşe eğreti olmak
Allem gallem etmek : Oyun etmek bir şeyin özüyle oynamak, hile karıştırmak
Anan anan gadın anan : Sonuca ulaşamamak.
Aş Vurmak : Yemek Yapmak. Fasille (fasulye) aşı vurdum ocağa
Hz. Derleyen Nermin KARABULUT
Anasından emdiği süt burnundan gelmek: Bir işi yaparken, çok zahmet çekmek
Akla garayı seçmek: Bir işi yapmak için çok uğraşmak.
Alnının çatısı : Alnının ortası (Alnının çatısından vurmuş)
Ansan Ayıp Yutsan Böyük : Söylenmeyecek ar yapılan sözlük
Ardamarı çatlama :Ahlaksızlaşmak, yüzsüz olmak(onun ar damarı çatlamış)
Askarı yüzünden bahalı :Birşeyin pahalı geldiği belirtmek. Ası söylemek : Şart koymak.
Aşamdan galan aş ağız yakmaz : Olayın soğuması
Aşık atmak : İdda etmek, yarışmak, sen onunla aşık atabili misin o çok zengin
Atlan apeyi döğüştümek: Arabozucu
Aval aval bakmak : Safça (yüzüme aval aval bakma
Ayağını Gaydırmak : Kötülük yapmak
Ayak dıvıştısı : Ayak sesi
Ayan beyan belli :Açıkça belli etmek (rüyamda ayan beyan gördüm)
Ayran gönüllü : Çabuk fikri değişen

Benenari Yaptı: Özenmeden gelişigüzel yaptı.
Benenari :Bi Kız Gödüm benenari güzel değil
Başa Dapmak :Yapılan iyiliği yüzüne vurmak
Basireti bağlanmak: Olacakları bildiği halde konuşamamak. Olumlu davranmak.
Ayağını sürümek: Gittiği yere başkalarının da gelmesi
Başını yimek :Kendi yıkımına neden olmak
Baş yaptırmak :Düğünde saçını yaptırmak için koaföre gitmek.
Bayramda Seyranda : Ara sıra anlamında
İmamkoy.com
Bazada ağız gömek :Gözlemlemek,
Bekara garı boşamak goley : Sene göre hava hoş
Boş bulunmak :Ağızdan çıkan söz, veya yapılan iş
Çaka satmak :Çalımlı olmak
Cav cav sıcak : Öğle zamanı olan sıcak, saat oniki -üç arası
Cinleri başına toplanmak : Çok sinirlenmek
Çatal gazık yere batmaz
Çayın daşınla çayın guşunu vurmak
Dabanı Ağır : Ağır hareket etmek. Yaptığı şeyi usul usul yapmak
Deli debbek : Dengesiz, delimtırak. (Deli Tebbek konuşma)
Deveyi yardan bir tutam ot attırır. Hırslı olmak.
Dulgarı Beslediği: Ahlaksız hareketler sergileyen
Dikin Tutmamak: Bir işte başarısız olan, veya bozulan aletlerde eski işlevi gibi olmamak
Depik atmak : Tekme atmak.
Dış kapının mandalı : Aileden olmayan kişi
Dinelmekten yoruldum : Uzun süre ayakta kalmak
Dumre vemek : Hızlıca hareket etmek
Dünya yansa el gada hasırı olmamak: Umursamaz olmak. Hiç bir şeye dert etmemek.
Eften püften: derme çatma yapılan şey.
Enkine ore goma: Onu oraya koyma
1. Ekmek garıştırması: Bayatlamış ekmekleri tavlandırılarak kızartılması
2. El pençe divan durmak.: Saygı ile karşılamak.
3. Engi bengi olmak : Şaşırmak aptallaşmak
4. El Öpmelen Dudak Aşınmaz : Bir işi yaptırmak için ricada bulunacaksın
5. Elen Telen Etmek : Boşa harcamak, kıymetini bilmemek.
6. Esip Gürlemek : Bağırıp çağırmak ( patron esti gürledi )
7. Eşek ne Anlar Hoşaftan ( Koşaf 🙂 :Değeli olan şeylerin değerini bilmeyen kişi
8. İki Ucu Bir Araya Gelmemek: Başarısız olmak. İşte Muvakkak olamamak.
9. İreng Etmek : Eziyet etmek, karıdaki kişiye yıpratmak.
10. İncirin gurdu içinden : Kötülüğün içten yapıldığı anlamında
11. Gayar Etmek : Küfürlü konuşmak. (onu bir gayarladım.)
12. Gov Sokmak: Arada laf taşımak. Ayşe govcu birisi
1. Gıymatı Sakızlı kanfilde yok :Birisine gereğinden fazla değer vermek
2. Gönül koymak : Gücenmek göz belertmek : Korkutmak
3. Gözleri fel fecir okumak: Açıkgöz, fırlama
4. Gözkulak olmak : Gözetmek, Evini göz kulak ol çarşıya gidiyom.
5. Gözü kızarmak : İradesine sahip olamamak. Kaç onun gözü kızarmış
6. Hamı Yugumak : Hamur Yoğurmak.
7. Gudurmuş Köpek Başını Yer: Öfkeli kişinin başına herşey gelir.
8. Gumba Dolması : Koyun bağırsağından pirinçle yapılan dolma
9. Guzu Göbeği : Ağaçlık alanlarda yetişen işkembe görünümlü mantar
10. Güce Gitmek : Alınmak Gücenmek; Onun lafları çok gücüme gitti
11. Gıcık Etmek : Sinir etmek
12. Hacı Yolu Bekler Gibi Yolunu Gözlemek: Merakla birisini beklemek
13. Hap Hapına Gelmek: Karşı karşıya gelmek. Randevusuz, beklenmedik
14. Haşat Olmak: Parçalanmak kırılmak. ezilmek, anınmaz olmak.
15. Hap Hapına Gelmek : Karşı karşıya gelmek. Aşa ile hap hapına geldik.
16. Hinayetlik Etmek :Yaramazlık etmek.
17. Hora Geçmek. Yapılan şeyden hoşnut olmak, memnun kalmak
18. Tava Gelmek: Yola gelmek, kanmak
19. Hunu Huraya koy : Onu şuraya koy
20. Tava Gelmek :Toprağın sürmeye elverişli hale gelmesi
21. Nermin KARABULUT İmamkoy.com.
22. Tavuk Garankısı: Göz hastalığı
23. Tebdili Davmak: Dikkatli ölçülü davranmak
24. Tek Durmak: Uslu sakin durmak
25. Tepe Taklak Gitmek :Düşmek, veya iflas etmek
26. Tingil Tepeye Çıkmak: Yükseğe çıkma
27. Unu Eleyip Eleyi Asmak:Yaşlanmak, işlerden uzak durmak
28. Uzun Oturmak:Yarı yatmış durumda oturmak.
29. Ümüğüne Basmak: Boğazına çökmek.
30. Üstüne Yatmak: Aldığını vermemek.
31. Varı yoğu :Nesi varsa onun
32. İki Ucu Bir Araya Gelmemek: Başarısız olmak. İşte Muvakkak olamamak.
33. İreng Etmek : Eziyet etmek, karıdaki kişiye yıpratmak.
34. Kaskatı Söylemek: Acımasızca, söylenecek sözleri yüzüne söylemek
35. Kayar Etmek : Küfürlü konuşmak
36. Kelli Kulaklı : Hali vakti yerinde, vücudu’da sağlam boylu boslu
37. Kov Sokmak : Arada laf taşımak. fitlemek.
38. Kölük Vermek: Kıskandırmak ( Bene kölük vedi, tansiyonumu çıkardı.)
39. Matırak Geçmek : Şakalaşmak alay etmek. (Ayşe’yle matrak geçtik biraz)
40. Marangoz Keseri Gibi Dönme: İşine geldiği gibi dönen
41. Mırın Gırın Etmek: İsteksiz davranmak
42. Muştuluk Vemek : Müjdelemek, Karşılığında hediye almak
43. Ne oldum delisi olmak : Sonradan görerek ne yapacağını şaşırmak
44. Nevri Dönmek : Şaşırmak, ne olduğunu bilmemek.
45. O Gidenlerde : Çevrede oralarda ( O gidenlerde ne gören olmuş ne duyan)
46. Ozanlık etmek. Şakalaşmak, şakacı espiri üreten
47. Öbek Öbek: Küme küme
48. Ödü Bokuna Garışmak: Çok Korkmak.
49. Özene Bezene; İtina ile seçmek, işi önemseyerek yapmak.
50. Palaz Paldıraz : Üstünkörü yapmak, veya çıkmak
51. Papı Yemek: Azarlanmak. (Onun papısını ben yedim biyo)
52. Paşaya Kelle Yetiştirmek: Hiç yoktan acele etmek
53. Peygamber Devesi : Çekirgeye benzeyen yeşil, cılız, ince, uzun böcek
54. Pestili Çıkmak: Aşırı yorulmak
55. Sebat Etmek: Sadık kalmak, devam ettirmek.
56. Siyim Siyim: Sızıntı, (Yavaş yavaş ağlamak.)
57. Söz Kesmek :Evliliğe dair söz verilmesi
58. Südü Bozuk : Ahlakı bozuk kişi
59. Suya Girinmek : Banyo yapmak.
60. O Gidenlerde : Çevrede oralarda ( O gidenlerde ne gören olmuş ne duyan)
61. Ozanlık etmek. Şakalaşmak, şakacı espiri üreten
62. Öbek Öbek: Küme küme
63. Ödü Bokuna Garışmak: Çok Korkmak.
64. Özene Bezene; İtina ile seçmek, işi önemseyerek yapmak.
65. Oldum olası : Her zaman, önceden beri
66. Varı yoğu :Nesi varsa onun
67. Verip Veriştirmek: Ağızını geleni söylemek.
68. Yakı Olmak: Miydesi bozulmak rahatsızlanmak
69. Yalama olmak: Aşınmak
70. Yalap yalap: Parıl parıl
71. Yalancısı olmak : Başkasından duyduğunu diğer kişiye aktarmak.
72. Yalınayak başı kabak: Başında örtü ayağında pabuç olmaması
73. Yaptığını yanına gomamak (koymamak): İntikam almak
74. Yarenlik (aynı) etmek: Aynı yaştaki kişilerin arkadaş olması muhapbet etmesi
75. Yarım avuç: Az birşey
76. Yarım yamalak: Bir işi eksik yapmak
77. Yavan ağız : Gereksiz konuşmak.
78. Yayan Yapıldak: Ayakkabısız yola gitmek
79. Yüz tutamağı: İyilik yerine verilen hediye
80. Yüzkiri olmak : Utanılacak durumda olmak
81. Yünmek : Yıkanmak
82. Zivanadan Çıkmak :Sabrının iyice taşması
83. Zifiri Karanlık : İyice karanlığın çökmesi, hiç birşey görmemek.
84. Ildır ıldır ıldıramak : Parıl parıl parlamak.
85. Göz Göze Görmemek : Toz, Duman, Sis Çökmesi
86. 1. Eften püften: Derme çatma yapılan şey.
  2. Enkine ore goma: Onu oraya koyma
  3. Ekmek garıştırması: Bayatlamış ekmekleri tavlandırılarak kızartılması
  4. El pençe divan durmak.: Saygı ile karşılamak.
  5. Engi bengi olmak : Şaşırmak aptallaşmak.
  6. El Öpmelen Dudak aşınmaz: Bir işi yaptırmak için ricada bulunacaksın.
  7. Elen telen etmek : Boşa harcamak zarar etmek
  8. Esip gürlemek : Bağırıp çağırmak
  9. Eşek ne anlar Hoşaftan : Değerli olan şeylerin değerini bilmeyen kişiye denir.
  10. Fıngıldaklı kişi: Oynak kişi
  11. Gayar Etmek : Küfürlü konuşmak
  12. Kelli Kulaklı : Hali vakti yerinde, vücudu’da sağlam boylu boslu
  13. Gov Sokmak : Arada laf taşımak. fitlemek.
  14. Kölük Vermek: Kıskandırmak ( Bene kölük vedi, tansiyonumu çıkardı.)
  15. Matırak Geçmek : Şakalaşmak alay etmek. (Ayşe’yle matrak geçtik biraz)
  16. Marangoz Keseri Gibi Dönme: İşine geldiği gibi dönen
  17. Mırın Gırın Etmek: İsteksiz davranmak
  18. Muştuluk Vemek : Müjdelemek, Karşılığında hediye almak
  19. Ne oldum delisi olmak : Sonradan görerek ne yapacağını şaşırmak
  20. Nevri Dönmek : Şaşırmak, ne olduğunu bilmemek.
  21. O Gidenlerde : Çevrede oralarda ( O gidenlerde ne gören olmuş ne duyan)
  22. Ozanlık etmek. Şakalaşmak, şakacı espiri üreten
  23. Öbek Öbek: Küme küme
  24. Ödü Bokuna Garışmak: Çok Korkmak.
  25. Özene Bezene; İtina ile seçmek, işi önemseyerek yapmak.
  26. Palaz Paldıraz : Üstünkörü yapmak, veya çıkmak
  27. Papı Yemek: Azarlanmak. (Onun papısını ben yedim biyo)
  28. Paşaya Kelle Yetiştirmek: Hiç yoktan acele etmek
  29. Peygamber Devesi : Çekirgeye benzeyen yeşil, cılız, ince, uzun böcek
  30. Pestili Çıkmak: Aşırı yorulmak
  31. Sebat Etmek: Sadık kalmak, devam ettirmek.
  32. Siyim Siyim: Sızıntı, (Yavaş yavaş ağlamak.)
  33. Söz Kesmek :Evliliğe dair söz verilmesi
  34. Südü Bozuk : Ahlakı bozuk kişi
  35. Suya Girinmek : Banyo yapmak
  36. Şaka Şellen Yapmak: Şakalaşmak, espiri yapmak
  37. Şangır Şungur: Çok ses çıkarmak. Anahtarı şangur şungur etti
  38. Tava Gelmek: Yola gelmek, kanmak
  39. Tava Gelmek :Toprağın sürmeye elverişli hale gelmesi
  40. Tavuk Garankısı: Göz hastalığı
  41. Tebdili Davmak: Dikkatli ölçülü davranmak
  42. Tek Durmak: Uslu sakin durmak
  43. Tepe Taklak Gitmek :Düşmek, veya iflas etmek
  44. Tingil Tepeye Çıkmak: Yükseğe çıkma
  45. Unu Eleyip Eleyi Asmak:Yaşlanmak, işlerden uzak durmak
  46. Uzun Oturmak:Yarı yatmış durumda oturmak.
  47. Ümüğüne Basmak: Boğazına çökmek.
  48. Üstüne Yatmak: Aldığını vermemek.
  49. Varı yoğu :Nesi varsa onun
  Verip Veriştirmek: Ağızını geleni söylemek
87. 1. Yakı Olmak: Miydesi bozulmak rahatsızlanmak
  2. Yalama olmak: Aşınmak
  3. Yalap yalap: Parıl parıl
  6. .Devamı……..Bzk: Şiveler deyimler yazısı
  Daha önce sitemizde Aydın şivelerimizi takip edenler yeni kelimeler eklenmiştir. Aydın ve diğer illerde olanlar Aydın ağızını (şivesini) merak edenler ne diyo 🙂 bu diyenler (Yurt Dışı Almanya, Kazakistan, Belçika, Hollanda, Danimarka, İsveç) vatandaşlarımız
  
  Kaynak gösterilmeden kopyalanması yasaktır.
  
  Değerli okuyucularım şivelerimiz (Aydın Ağızı) yazımız masa üstü bilgisayarda hazırlanmıştır. Bu nedende mobil veya tablet cihazlarımızda yazılarda kaymalar olabilir. Buda anlam bozukluğuna neden olur. Şivelerimizi mümkünse masa üstü bilgisayardan takip ediniz. Saygılarımla
  
  DERLEYEN : Nermin KARABULUT
  
  nkarabulut@adu.edu.tr
  
  nermin124@hotmail.com
  
  Yeşil imamkoy facebook imamköy tanıtım facebook
  
  Beğenilerinizi bekliyorum. Şivelerimizi örneklerle daha da zenginleştireceğim.
  
  Beğen beğen verelim gariiiiii

Aydın Şiveleri Cümle içinde kullanma